تاثیر سطوح مختلف آب کاربردی و کود نیتروژنی بر عملکرد دانه آفتابگردان تحت مدیریت کود- آبیاری در سیستم آبیاری قطره ای- نواری

کمبود آب در کشور در حال حاضر از بزرگترین دشواری های کشاورزی و تولید مواد غذایی، با توجه به رشد فزاینده جمعیت و نیاز روزافزون مردم کشور به محصولات کشاورزی است. بنابراین تعیین نیاز بهینه آبیاری محصولات استراتژیک که سبب افزایش فراورده های گیاهی به ازای حجم واحد آب مصرفی شود یکی از بهترین روش های صرفه جویی و حفظ آب در کشور ایران می باشد. روغن ها و چربی ها پس از کربوهیدرات ها دومین منبع تامین انرژی در تغذیه انسان بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردارند. آفتابگردان یکی از منابع مهم تامین روغن در ایران و جهان می باشد. آب و نیتروژن دو نهاده ی مهم در تولید این محصول می باشند. هدف از این پژوهش، بررسی برهم کنش سطوح مختلف آب کاربردی و کود نیتروژنی بر دو هیبرید متفاوت آفتابگردان در سیستم آبیاری قطره ای-نواری، با مدیریت کود- آبیاری می باشد تا مقدار بهینه ی کود نیتروژن کاربردی به عنوان تابعی از آب آبیاری کاربردی تعیین شود. بدین منظور در سال 1389 پژوهشی با استفاده از طرح آماری کرت های نواری در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی لورک دانشگاه صنعتی اصفهان دارای موقعیت جغرافیایی 49 درجه و57 دقیقه طول شرقی، 32 درجه و 98 دقیقه عرض شمالی، واقع در شهرستان نجف آباد اجرا گردید. در این پژوهش فاکتور اول طرح آزمایشی چهار سطح آبیاری شامل دو سطح کم آبیاری (smd 6/0w1=و smd 8/0w2=) و یک سطح آبیاری کامل (smd1w3=) و یک سطح بیش آبیاری (smd2/1w4=) بود که smd مقدار آب مورد نیاز برای رساندن رطوبت خاک تا حد رطوبت گنجایش زراعی می باشد. همچنین سه سطح کودی صفر) (n0، 50 (n50) و100 (n100) کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به عنوان فاکتور دوم لحاظ گردید. در این طرح هر دو هیبرید آفتابگردان، یوروفلور (تولید شده در داخل کشور) و سیرنا (تولید شده درکشور ترکیه ) در تاریخ دوازدهم خرداد ماه سال انجام پژوهش کاشت شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در هر دو رقم مورد بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر ارتفاع نهایی گیاه، قطر طبق، قطر ساقه، زیتوده کل، عملکرد دانه، عملکرد روغن، وزن هزار دانه، کارایی مصرف آب آبیاری بر اساس عملکرد دانه و روغن معنی دار(05/0p<) بود. اثر مقادیر مختلف نیتروژن مصرفی نیز بر ارتفاع نهایی گیاه، قطر ساقه، زیتوده کل، درصد روغن و وزن هزار دانه معنی دار(05/0p<) شد. همچنین برهم کنش آب آبیاری و کود نیتروژن نیز بر قطر طبق، قطر ساقه، زیتوده کل، عملکرد دانه، عملکرد روغن، وزن هزار دانه، کارایی مصرف آب آبیاری بر اساس دانه و روغن معنی دار (05/0p<) بود. در هر دو هیبرید مورد بررسی سطح بهینه ی آب کاربردی طی فصل رشد، سطح آبی w3 بود که در این سطح بیشترین مقدار کارایی مصرف آب آبیاری حاصل شد. برای هر دو هیبرید، مقدار بهینه ی مصرف کود نیتروژن در سطح بهینه ی آب آبیاری، سطح کودی n100 بود. بیشترین مقدار تولید دانه و روغن تولیدی در ترکیب سطح آبی w3 (با عمق آب کاربردی 672 میلی متر در مدت فصل رشد) و سطح کود نیتروژنی n100 برای هیبرید یوروفلور و در ترکیب سطح آبی w4 ( با عمق آب کاربردی 800 میلی متر در مدت فصل رشد) و سطح کود نیتروژنی n100 برای هیبرید سیرنا حاصل شد. در سطوح آبی w1 و w2 مصرف کود نیتروژن بر دانه و روغن تولیدی اثری منفی داشت. بنابراین افزایش کود مصرفی در سطوح کم آبیاری شیوه ی مناسبی در مدیریت کاشت آفتابگردان نیست.